Ağ Protokolleri

Haberleşmede Ağ Protokolleri

Haberleşme ağları, bilgisayarlar, cihazlar ve diğer iletişim noktaları arasında veri iletimini sağlayan yapıları ifade eder. Bu ağlarda, cihazlar arasındaki iletişimi düzenlemek ve veri trafiğini yönetmek için çeşitli protokoller kullanılır. Ağ protokolleri, veri iletimi, yönlendirme, hata kontrolü, güvenlik ve diğer iletişim işlevlerini sağlayarak ağların düzgün ve etkili çalışmasını sağlar. Bu makalede, haberleşmede yaygın olarak kullanılan ağ protokollerini inceleyeceğiz.

1. TCP/IP

Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP), internet üzerinde veri iletimini sağlamak için kullanılan temel protokol paketidir. TCP/IP, veri paketlerinin iletimini ve hedef cihaza ulaşmasını sağlar. Bu protokol paketi, ağ katmanında IP (Internet Protocol) ile birlikte çalışır ve veri paketlerinin doğru şekilde yönlendirilmesini sağlar.

TCP, güvenilir veri iletimi için bağlantı tabanlı bir protokoldür. Veri paketlerinin doğru sıra ile iletilmesini ve hedef cihaza tam ve hatasız bir şekilde ulaşmasını sağlar. Ayrıca, hedef cihazdan gelen onay mesajlarıyla iletişimdeki hataları düzeltir. İnternet üzerinde dosya indirme, web gezintisi, e-posta gönderme gibi birçok uygulama TCP protokolünü kullanır.

IP, ağ katmanında çalışan bir protokoldür. IP, veri paketlerinin hedef cihazlara yönlendirilmesini sağlar. Her cihaza bir IP adresi atanır ve bu adresler, veri paketlerinin doğru hedefe ulaşmasını sağlayan yönlendirme tablolarında kullanılır. IP, internet üzerindeki veri iletimini sağlar ve ağların birbirleriyle iletişimini mümkün kılar.

TCP/IP protokol paketi, internetin temelini oluşturur ve bugün dünya çapında yaygın olarak kullanılan bir standarttır.

2. Ethernet

Ethernet, yerel ağlarda (LAN) veri iletimini sağlamak için kullanılan bir protokol ve fiziksel bağlantı standardıdır. Ethernet, veri paketlerinin ağdaki cihazlar arasında iletilmesini sağlayan bir dizi protokol ve yöntemden oluşur. Bu protokoller, veri paketlerinin hedef cihaza iletilmesini, çakışmaların önlenmesini ve hata kontrolünü sağlar.

Ethernet, çoğunlukla kablolama üzerinden iletişim sağlar, ancak kablosuz Ethernet (Wi-Fi) da yaygın olarak kullanılmaktadır. Ethernet, ağdaki cihazlara benzersiz bir MAC (Media Access Control) adresi atanmasını sağlar. Bu adresler, veri paketlerinin doğru cihaza yönlendirilmesini sağlayan veri kılavuzlarında kullanılır. Ethernet, bilgisayarlar, yazıcılar, yönlendiriciler ve diğer ağ cihazları arasındaki iletişimi hızlı ve güvenilir bir şekilde sağlar.

3. DNS

Domain Name System (DNS), internet üzerindeki alan adlarının sayısal IP adreslerine çevrilmesini sağlayan bir protokoldür. İnternet üzerindeki her web sitesi veya hizmet bir IP adresiyle ilişkilendirilir. Ancak, insanlar IP adreslerini hatırlamak yerine daha anlaşılabilir ve hatırlanması kolay olan alan adlarını kullanır. DNS, bu alan adlarını IP adreslerine çevirmek için kullanılır.

DNS, bir hiyerarşik yapıya sahiptir. Kök DNS sunucuları, tüm alan adı sistemini yöneten en üst düzey sunuculardır. Alan adlarına ilişkin sorgular, kök sunuculardan başlayarak daha spesifik sunuculara yönlendirilir. Bu yönlendirme işlemi, istemcinin istediği alan adının IP adresini bulmasını sağlar.

DNS, internet tarayıcılarından gelen alan adı sorgularını alır ve ilgili IP adresini bulmak için DNS sunucularıyla iletişim kurar. Bu sayede, kullanıcılar web sitelerine alan adları üzerinden erişebilirler. DNS ayrıca e-posta sunucuları, dosya paylaşımı ve diğer ağ uygulamaları için de kullanılır.

4. HTTP/HTTPS

Hypertext Transfer Protocol (HTTP), web tarayıcıları ve sunucular arasındaki iletişimi yöneten bir protokoldür. HTTP, bir web tarayıcısının bir web sunucusuna istekte bulunmasını ve sunucunun isteğe yanıt vermesini sağlar. Web sayfalarının, resimlerin, videoların ve diğer içeriklerin tarayıcılara iletilmesi HTTP protokolü aracılığıyla gerçekleşir.

HTTPS, HTTP’nin güvenli bir sürümüdür. Hypertext Transfer Protocol Secure (HTTPS), verilerin şifrelenerek iletilmesini sağlar. Bu sayede, tarayıcılar ve web sunucuları arasındaki iletişimde gizlilik ve güvenlik sağlanır. HTTPS, SSL (Secure Sockets Layer) veya TLS (Transport Layer Security) protokollerini kullanarak veri şifrelemesini sağlar.

Web tarayıcıları, kullanıcıların web sitelerine HTTP veya HTTPS üzerinden erişmesini sağlar. Bu protokoller, web trafiğinin düzgün bir şekilde iletilmesini ve güvenliğini sağlar.

5. SMTP/POP/IMAP

Simple Mail Transfer Protocol (SMTP), e-posta göndermek için kullanılan bir protokoldür. SMTP, e-posta istemcilerinin (gönderen) e-postaları e-posta sunucularına iletmelerini ve alıcıya ulaştırmak için iletişim kurmalarını sağlar. SMTP, e-posta iletiminde güvenilir bir protokol olarak kullanılır.

Post Office Protocol (POP) ve Internet Message Access Protocol (IMAP), e-posta istemcileri tarafından kullanılan protokollerdir. POP ve IMAP, e-posta sunucularına erişmek ve e-postaları indirmek için kullanılır.

POP, e-posta istemcilerinin e-postaları sunucudan indirmesini sağlar ve genellikle e-postaları yerel bir bilgisayara veya cihaza kaydeder. IMAP ise e-posta sunucusunda depolanan e-postalara doğrudan erişim sağlar. Bu sayede, e-postalar farklı cihazlar arasında senkronize edilebilir ve sunucuda depolanır.

SMTP, POP ve IMAP protokollerinin kombinasyonu, e-postaların güvenli ve etkili bir şekilde iletimini ve erişimini sağlar.

Bu makalede, haberleşmede kullanılan sadece bazı ağ protokollerini ele aldık. Bunlar, internetin temelini oluşturan ve günlük iletişimimizi mümkün kılan protokollerdir. Haberleşme ağlarının karmaşıklığı ve çeşitliliği göz önüne alındığında, daha pek çok protokol ve standart bulunmaktadır. Ancak, TCP/IP, Ethernet, DNS, HTTP/HTTPS, SMTP/POP/IMAP gibi protokoller, günümüzde en yaygın olarak kullanılan ve temel işlevleri sağlayan protokollerdir.